Thủ tục nhập khẩu hàng hóa từ nước ngoài về cần chuẩn bị những gì : từ hồ sơ, giấy phép, phương thức thanh toán đến việc thuê ngoài đơn vị khai thuê hải quan cho hàng hóa nhập khẩu.
Nhiều người kinh doanh đã khá quen việc việc nhập khẩu theo dạng “tiểu ngạch”, đường bộ hoặc nhập hàng xách tay từ nước ngoài về một cách rất dễ dàng. Thủ tục nhập khẩu hàng hóa dạng tiểu ngạch thì hầu như không cần bất kỳ chứng từ nào hoặc thậm chí còn không cần phải khai báo hải quan. Tuy nhiên khi hàng hóa nhập về Việt Nam thì người kinh doanh chỉ có thể bán lại theo dạng hàng xách tay, không thể xuất hóa đơn cho người mua và hàng hóa thường không rõ nguồn gốc. Và hàng hóa nhập khẩu dạng này cũng chỉ nhập được với số lượng rất ít, nếu không rất dễ bị cơ quan nhà nước kiểm tra và gán mác “hàng buôn lậu”. Chính vì vậy, các hộ kinh doanh cá thể dần dần tiến tới thành lập doanh nghiệp để có thể hợp thức hóa việc nhập khẩu hàng từ nước ngoài.
Tuy nhiên những doanh nghiệp mới thành lập thường rất bỡ ngỡ về thủ tục nhập khẩu hàng hóa từ nước ngoài sẽ cần chuẩn bị hồ sơ chứng từ gì, cách làm việc với đối tác nước ngoài như thế nào, kí hợp đồng hay phương thức thanh toán ra sao, khai báo hải quan nhập khẩu như thế nào. Dưới đây là một số kinh nghiệm đội ngũ Tân Cả Lợi muốn chia sẻ để giúp người đọc hiểu hơn về tổng thể thủ tục nhập khẩu hàng hóa. Tuy nhiên chúng tôi chỉ lấy ví dụ về loại hình nhập kinh doanh ( là loại hình phổ biến nhất hiện nay ) để làm tham chiếu.
THÀNH LẬP DOANH NGHIỆP NHẬP KHẨU
Đầu tiên, để có thể nhập khẩu một lô hàng từ nước ngoài theo dạng chính ngạch, trước hết nhà nhập khẩu phải là một pháp nhân, một công ty rõ ràng và đăng kí kinh doanh có chức năng nhập khẩu những loại mặt hàng mà mình định nhập về. Lưu ý rằng, tốt nhất người nhập khẩu nên đăng kí kinh doanh nhiều mục loại hàng hóa khác nhau để có thể linh hoạt hơn trong việc nhập khẩu các mặt hàng đó mà không phải thay đổi giấy đăng kí kinh doanh thường xuyên. Hiện nay chỉ cần chúng ta thuê bên công ty luật sư với giá khoảng hơn 3 triệu đồng là có thể đăng kí thành lập doanh nghiệp với đầy đủ giấy tờ pháp lý và con dấu, thời gian hoàn thiện chỉ trong vòng 10 ngày.
TÌM ĐỐI TÁC, NGUỒN HÀNG Ở NƯỚC NGOÀI
Tùy theo mặt hàng, loại hàng hóa mà mình muốn nhập khẩu, nhà nhập khẩu sẽ bắt đầu tìm các đối tác người bán ở nước ngoài, nơi mà được nhà nhập khẩu đánh giá là có giá phải chăng, chất lượng mặt hàng tốt, có thể bán lại trên thị trường nội địa đem lại lợi nhuận tốt. Nhà nhập khẩu nên ưu tiên nhập những mặt hàng nào mình hiểu rõ về quy cách phẩm chất hoặc về kĩ thuật cho mặt hàng đó để khi đàm phán với đối tác tránh bị lừa mua phải sản phẩm chất lượng kém. Ngoài ra, một điều nữa nhà nhập khẩu cần lưu ý là về khoảng cách địa lý giữa nước xuất khẩu và Việt Nam, nếu khoảng cách quá xa thì giá vận chuyển quốc tế sẽ cao.
THỎA THUẬN HỢP ĐỒNG THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ
Sau khi đã tìm được đối tác uy tín để kết hợp làm ăn, nhà nhập khẩu sẽ phải thỏa thuận hợp đồng mua bán ( Sales Contract ) với đối tác. Trong hợp đồng, nhà nhập khẩu cần lưu ý một số điểm sau :
- Giá bán của sản phẩm
- Trách nhiệm của người bán
- Nguồn gốc xuất xứ của sản phẩm
- Điều kiện giao hàng
- Thời gian giao hàng
- Phương thức thanh toán
Người bán trên hợp đồng sẽ phải thể hiện rõ ràng giá trị của hàng hóa theo đơn giá và tổng giá trị hàng hóa, và người bán cần nêu rõ trách nhiệm của người bán khi họ sẽ phải cung cấp các giấy tờ có liên quan đến hàng hóa mà họ bán cho người mua như chứng nhận về chất lượng sản phẩm ( Quality certificate ), nguồn gốc sản phẩm ( Certificate of Origin ), hóa đơn thương mại ( Commercial Invoice ), Phiếu đóng gói hàng hóa ( Packing list ) và các chứng từ liên quan khác. Tất cả những chứng từ trên sau khi hàng lên tàu, người bán sẽ phải gửi bản gốc cho nhà nhập khẩu để có thể tiến hành làm thủ tục nhập khẩu hàng hóa.
Người mua cũng cần phải thỏa thuận với người bán về điều kiện giao hàng ( điều kiện vận chuyển ) theo Incoterm Quốc Tế để làm rõ trách nhiệm bên nào sẽ vận chuyển hàng đến đâu. Thông thường hiện nay có hai hình thức nhập phổ bến mà người mua hay dùng đó là :
– FOB ( Free on Board ) : nhập FOB nghĩa là người bán chỉ giao hàng tại cảng xuất khẩu, sau đó trách nhiệm vận chuyển sẽ được đẩy sang người mua
- CIF ( Cost, Insurance and Freight ) : nhập CIF nghĩa là người bán sẽ giao hàng tại cảng nhập hàng, trách nhiệm của người mua sẽ chỉ làm thủ tục hải quan ở cảng nhập hàng và vận chuyển nội địa về kho.
Ngoài ra còn một số điều kiện giao hàng khác như Ex-work ( Lấy hàng tại xưởng khi trách nhiệm vận chuyển hoàn toàn là của người mua ) hay DDU ( giao hàng tại kho – trách nhiệm vận chuyển hoàn toàn là của người bán ) , tùy theo thỏa thuận của người bán và người mua sẽ cần phải thể hiện rõ trên hợp đồng.
Mẹo nhỏ : người mua cần phải so sánh về giá vận chuyển quốc tế để có thể lựa chọn thông mình trên hợp đồng điều kiện giao hàng nào là hợp lý để giảm bớt chi phí mua hàng. Vì nếu người mua cứ đẩy nhiều hơn trách nhiệm vận chuyển cho người bán, người bán họ sẽ cộng giá vận chuyển vào giá thành của sản phẩm, trong khi đó người mua hoàn toàn có thể tự thuê đơn vị vận chuyển ở nước của mình với giá tốt hơn, qua đó tiết kiệm chi phí sản phẩm hơn.
Người mua cũng cần phải làm rõ với người bán về thời gian hoàn thành việc giao hàng hóa cho người vận chuyển để tránh lỡ tiến độ nhập hàng của người mua cũng như kế hoạch bán hàng sau khi làm thủ tục nhập khẩu hàng hóa về.
Phương thức thanh toán quốc tế thường sẽ là T/T ( chuyển khoản qua ngân hàng ) nếu hai bên tin tưởng lẫn nhau. Nếu lần đầu hợp tác, chưa có sự tin tưởng nhất định thì hai bên có thể thanh toán bằng Letter of Credit (LC) thông qua một ngân hàng trung gian. Tuyệt đối không được thanh toán theo dạng chuyển khoản cá nhân hoặc gửi tiền mặt vì hải quan nhập có thể yêu cầu kiểm tra giấy chuyển tiền.
THUÊ ĐƠN VỊ VẬN CHUYỂN VÀ LÀM THỦ TỤC NHẬP KHẨU HÀNG HÓA
Nếu người mua còn cảm thấy phức tạp trong vấn đề chuẩn bị làm thủ tục nhập khẩu hàng hóa thì hoàn toàn có thể thuê đơn vị vận tải quốc tế, các công ty logistics tư vấn và thậm chí làm từ A-Z cho người mua. Người mua chỉ việc chuẩn bị hồ sơ giấy phép nhập khẩu của doanh nghiệp mình, tìm đối tác, thỏa thuận các điều khoản và thanh toán với đối tác, các hồ sơ còn lại để làm thủ tục thông quan hàng hóa tại Việt Nam, đơn vị công ty logistics sẽ kiểm tra, tự liên lạc với người bán để nhận hồ sơ và tiến hành làm thủ tục thông quan.
LÀM THỦ TỤC HẢI QUAN CHO HÀNG HÓA NHẬP KHẨU :
Trong trường hợp, người mua hay nhà nhập khẩu quyết định tự làm thủ tục hải quan mà không thuê ngoài, cần chú ý phải có đầy đủ các chứng từ được cung cấp bởi người bán ( nếu điều kiện giao hàng là CIF – trách nhiệm người mua phải nhận hàng tại cảng đến ) như sau :
- Vận đơn đường biển / đường hàng không
- Hóa đơn thương mại
- Phiếu đóng gói hàng hóa
- Chứng nhận xuất xứ hàng hóa ( C/O nếu có )
- Chứng nhận chất lượng hàng hóa ( nếu có )
- Phân tích phân loại ( tùy theo từng mặt hàng )
- MSDS ( dành cho hàng nguy hiểm, hàng hóa chất )
- Hợp đồng mua bán
- Và các giấy tờ liên quan khác
Sau khi đã có đủ bộ chứng từ, nhà nhập khẩu tiến hành đăng kí thông tin doanh nghiệp khai báo vào hệ thống hải quan điện tử VNACSS, rồi tiến hành nhập các thông tin về lô hàng theo mẫu có trên hệ thống. Sau khi đã kiểm tra chính xác các thông tin của hàng hóa về số lượng, tên hàng, trị giá, điều kiện giao hàng, thông tin về phương tiện vận tải thì sẽ truyền tờ khai , sau đó người khai báo sẽ ngay lập tức nhận được kết quả phân luồng kiểm tra từ hệ thống hải quan điện tử :
- Luồng xanh : hàng hóa được thông quan không cần chứng từ giấy
- Luồng vàng : cần mang chứng từ gốc ( như trên ) đến cho hải quan kiểm tra
- Luồng đỏ : hàng hóa buộc phải kiểm hóa thực tế trong kho ngoại quan
Sau khi phân luồng hàng hóa, hệ thống hải quan điện tử cũng sẽ trả về kết quả trị giá thuế phải nộp. Doanh nghiệp nhập khẩu sẽ phải đi nộp thuế theo thông tin trên hệ thống để được ghi nhận và thông quan hàng hóa. Sau đó doanh nghiệp sắp xếp xe tải hoặc container để chở hàng về kho.